Quy tắc bố cục tranh phong cảnh
Tôi sưu tầm ở đây môt loạt quy tắc (hay hơn nên gọi là mẹo) bố cục tranh mà khi sử dụng đúng thì sẽ giảm bớt sai lầm trong các bức tranh phong cảnh.
Đây là những mẹo có ở trong hầu hết các sách dạy vẽ phong cảnh cộng với một số ý tưởng riêng của tôi. Xin nhắc các bạn trước: đừng để cho những
quy tắc này trói buộc bạn. Quy tắc chỉ giúp bạn lúc bạn băn khoăn có quá nhiều thành tố muốn đưa vào tranh mà không biết sắp xếp ra sao. Quy tắc
được là ra để người ta sử dụng, và vi phạm nhưng biết các quy tắc căn bản thì chí ít khi vi phạm quy tắc bạn cũng biết rõ mình đang vi phạm quy tắc
nào, thay vì vi phạm chỉ vì không biết. Có đến 4 chục quy tắc nên tốt nhất bạn nên kiếm ly cà phê vừa đọc vừa uống thì hơn.
- Hãy nhìn vào bức tranh trên đây. Một bức tranh phong cảnh cần phải có một trung tâm chú ý, một điểm nhấn, là khu vực đẹp nhất.
Điểm nhấn có thể được nhấn mạnh ở vị trí của nó và bằng màu sắc và độ tương phản.
Một điểm nhấn tốt thường có:
- Màu mạnh nhất.
- Thay đổi đột ngột về độ tương phản.
- Nên nhưng không nhất thiết chiếm một phần tương đối lớn của bức tranh.
- Những cấu trúc do con người tạo nên, động vật hoặc hình dáng con người cũng giúp tăng thêm điểm nhấn. Đó là những diến viên chính.
- Khu vực xung quanh phụ trợ cần phải hướng người xem đến điểm nhấn bằng một chỉ báo hoặc một đường dẫn (xem hình 1 & 2)
- Điểm nhấn không nên đặt ở chính giữa bức tranh, tốt nhất là ở tỷ lệ 1/3.
- Điểm nhấn không nên bị che khuất, dù chỉ là một chút. Làm thế sẽ làm giảm tầm quan trọng.
* Một điểm nhấn được chọn tốt sẽ thu hút tâm trí người xem.
- Bạn có thể tạo một điểm nhấn thứ 2 trong tranh, coi như chương 2 trong câu chuyện của bạn. Tôi khuyên các bạn mới tập vẽ không
nên dùng phương pháp này đến khi bạn thật sự thành thạo vì có thể 2 điểm nhấn sẽ cạnh tranh với nhau. Hai điểm nhấn không được
chồng lên nhau. Một điểm phải lớn hơn và mạnh hơn. Cách tốt nhất là 2 điểm nhấn chéo nhau. Nếu không chéo được thì phương án
2 là theo phương nằm ngang.
- Nên tránh đẩy người xem ra ngoài bức tranh bằng cách có những thành tố chỉ ra viền tranh hoặc chạy ra ngoài tranh, ví dụ cây gỗ,
con đường, dòng sông chạy ra ngoài bức tranh. Lỡ có mà khó tránh được thì đặt một cái gì đó chặn không cho người xem đi ra ngoài
tranh. Quy tắc tối thiểu là người và động vật nên hướng về người xem và vào phía giữa bức tranh. - Nghệ thuật nhiều khi không cần Tác động bằng hình ảnh là điều quan trọng nhất.Sông, suối, đường nên vào bức tranh theo hình chữ
“S” hoặc chí ít thì cũng là hình uốn cong chữ “C”. - Tránh đường thẳng bằng mọi giá vì nó quá nhanh. Hãy để cho người xem “đi bộ” chầm chậm vào bức tranh
- Đặt các chủ thể quan trọng vào điểm nhấn, đừng để họ chạy lung tung vì như thế họ sẽ cạnh tranh sự chú ý của người xem.
- Bạn có thể mời người xem tham gia vào bức tranh. Để cho người xem tự lang thang và tìm ra điểm thú vị, suy ngẫm, tưởng tượng.
- Chiều sâu. Nghệ sỹ có lúc cần sử dụng mặt giấy phẳng 2 chiều để tạo ảo ảnh ba chiều. Chúng ta phải làm sao cho người xem tin những
gì họ nhìn thấy là thật.
Sau đây là vài mẹo nhỏ để tạo ảo ảnh 3 chiều.
- Đặt chủ thể chồng lên nhau một phần.
- Cảm giác về không gian. Màu sắc xanh hơn và nhạt hơn về phía hậu cảnh, đậm hơn về phía tiền cảnh. Trong thiên nhiên không phải lúc nào cũng thế,
cái cây xa vài trăm mét vẫn cứ sẫm màu như thế. Bạn phải chọn góc nhìn phù hợp và thay đổi tùy ý. - Các thành tố càng ở xa thì càng nhỏ hơn và mờ nhạt hơn.
- Tạo ít nhất 3 lớp, tiền cảnh, trung cảnh, hậu cảnh.
- Hãy xem lại hình 13. Ở tranh này có cảm giác xa gần rất rõ. Cây thông ở phía trước ngọn núi tạo cảm giác ngọn núi ở xa hơn. Màu sắc vàng ở tiền cảnh
ấm hơn trong khi đó hậu cảnh nhạt nhòa hơn và lạnh hơn. Bóng ở trên ngọn núi ở xa nhạt hơn và xanh hơn ở trung cảnh. Rõ ràng có 3 lớp ở bức tranh này.
9.Sử dụng màu và độ tương phản mạnh nhất cho điểm nhấn. Ở ngoài điểm nhấn thì giảm độ tương phản để giảm sự chú ý vào các điểm
không quan trọng.
10.Bức tranh của bạn trông sẽ không quá rối mắt nếu bạn tạo cho người xem một chỗ nghỉ, tốt nhất là ở trước điểm nhấn. Cho người ta một ít
không gian để thở.
11.Nếu được thì đưa vào tranh một ít chuyển động dọc, ngang hoặc chéo. Chỉ nên có 1 yếu tố có độ dài nhất. Đường chéo là hay nhất vì không
song song với khung hình. Điều này sẽ tạo cho người xem có cảm giác về hướng.
12.Khi đưa vào tranh những chủ thể mà bản chất là chuyển động, nếu được thì tạo cảm giác chủ thể đang chuyển động mà không đặt chủ thể
vào trạng thái như là đang tạo dáng.Nếu được thì đưa vào tranh một ít chuyển động dọc, ngang hoặc chéo. Chỉ nên có 1 yếu tố có độ dài nhất.
Đường chéo là hay nhất vì không song song với khung hình. Điều này sẽ tạo cho người xem có cảm giác về hướng.
- Nếu bạn không quyết định được bắt đầu đường dẫn vào điểm nhấn của tranh (ví dụ như một dòng sông, con đường) từ đâu, nên để
ý đến quy tắc này. Hầu hết chúng ta đều đọc từ trái sang phải, vì thế đa số mắt đều có thói quen bắt đầu nhìn từ phía bên trái bức tranh. - “Lối vào” của tranh cũng có thể bắt đầu từ góc trên bên trái giống như một trang sách vậy
- Đừng bắt đầu lối vào từ góc bức tranh.
Những lỗi thường gặp và cách tránh.
- Tránh lặp lại hình dáng, đường thẳng, chuyển động và kích thước. Làm như thế sẽ gây ra xung đột giữa các chủ thể gần giống nhau.
- Tránh vẽ nhóm người hay động vật có số chẵn. Trường hợp muốn vẽ thành đôi thì nên thay đổi kích thước và vị trí.
Không nên vẽ các vật thể nghiêng ra phía ngoài bức tranh. Cũng không nên vẽ vật thể song song với mép tranh. Vẽ vật thể nghiêng vào phía trong. - Tránh vẽ đường thẳng trừ khi rất ngắn. Cố gắng tạo những vật che khuất bớt đường thẳng để làm cho nó có vẽ không thẳng lắm.
Đừng trình bày những hình hình học như hình vuông, hình chữ nhật (cửa sổ, cửa ra vào), hình tam giác (cây thông), hình ô van hay hình tròn
(cây cối, mây) dù những hình này có ở trong thực tế. Ví dụ nếu trong bức tranh có cửa sổ, tìm cách phá vỡ hình khối đó bằng một cành cây hay
một chậu hoa. - Không bao giờ chia bức tranh thành những phần bằng nhau vì bức tranh trông sẽ quá nhân tạo và tẻ nhạt. Nếu có đường chân trời
không bao giờ để nó ở giữa bức tranh. - Đừng chạm vào viền, điểm cuối.
- Hình chữ “X” trông không đẹp mắt.
- . Đừng để cửa đóng. Hãy mời người xem vào.
- Những lời khuyên giúp cải thiện các bức họa phong cảnh.
- Vẽ các góc màu sẫm hơn và không thể hiện rõ chất liệu (texture).
- Khi vẽ bóng trong tranh thì thêm vào những lỗ thủng ánh sáng xuyên qua. Nếu không bóng đổ trông sẽ như được dán vào.
- Không nên vẽ động vật theo hướng nằm ngang vì như thế trông sẽ bẹt như là cắt dán. Chọn hướng tạo cảm giác không gian 3 chiều.
- Các tòa nhà và cấu trúc nhân tạo như bê tông, gỗ trông sẽ thú vị hơn nếu bạn làm cho nó trông cũ kỹ bằng cách thể hiện bề
- mặt của nó như vết nứt, tróc lở. Trông bức tranh sẽ như có nhiều truyện để kể hơn. Chú ý. Chỉ cần vẽ bề mặt những vật thể gần người
xem. Ở xa thì chi tiết phải giảm đi.
- Thêm kịch tính cho bức tranh bằng cách thêm vào cảm xúc.Một bức tranh phong cảnh chiều tà với bầu trời màu da cam trông sẽ thú vị hơn
bầu trời xanh trung bình. Ví dụ có thể tạo cảm xúc bằng cách vẽ mưa,mặt phố ướt, gió thổi, cây cối ngả nghiêng trong gió, vv. Tất cả những
chi tiết này sẽ tăng thêm giá trị của bức tranh.
- Trừ khi bạn định đặc tả theo trường phái siêu tả thực, vẽ phong cảnh với cái nhìn hơi mờ nhạt
- Viền mờ trong hậu cảnh sẽ tăng thêm cảm giác xa gần. Chỉ nên vẽ viền nét ở tiền cảnh và trong khu vực muốn nhấn
- Đừng tự nhiên kết thúc một phần bức tranh và chuyển đột ngột sang một phần khác.
- Thay đổi hình khối. Nếu đã có một bụi cây hình tròn thì đừng nên có mây cũng hình tròn. Đỉnh núi hay ngọn cây thông trông sẽ hay
hơn nếu có những đám mây tròn vây quanh. - Cân bằng là một yếu tố quan trọng. Không nên vẽ màu lệch giữa 4 góc tranh, sẽ tạo cảm giác mất cân bằng.
Còn phần cuối của bài này về kỹ thuật trộn màu trên pallete và sử dụng bút lông mình không dịch vì có vẻ không liên quan lắm đến nhiếp ảnh
Khám Phá Nghệ Thuật Sáng Tác Tranh Phong Cảnh Tuyệt Vời
Bạn có phải là một nghệ sĩ đam mê vẽ tranh phong cảnh nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu? Hay bạn đang tìm cách nâng cao kỹ năng sáng tác của mình? Bài viết này sẽ là hướng dẫn toàn diện để giúp bạn khám phá và thành thạo nghệ thuật sáng tác tranh phong cảnh tuyệt vời.
Tìm Cảm Hứng Cho Tác Phẩm Của Bạn
Quan sát Thiên Nhiên
Một trong những nguồn cảm hứng tuyệt vời nhất cho tranh phong cảnh chính là chính thiên nhiên xung quanh bạn. Hãy dành thời gian quan sát kỹ những cảnh quan, phong cảnh đẹp xung quanh, từ những ngọn núi hùng vĩ, các dòng sông uốn lượn, cho đến những cánh rừng xanh tươi. Để ý đến những chi tiết nhỏ như ánh sáng, màu sắc, kết cấu, và sự vận động của thiên nhiên.
Khám Phá Nghệ Thuật Truyền Thống
Nghiên cứu và học hỏi các tác phẩm của những họa sĩ phong cảnh lừng danh trong lịch sử cũng có thể truyền cảm hứng cho bạn. Từ những bức tranh phong cảnh truyền thống của các nghệ sĩ châu Á như Bát Nhã Ba La Mật, đến những bức họa phong cảnh ấn tượng của các họa sĩ phương Tây như Claude Monet hay Vincent Van Gogh, hãy quan sát và học hỏi các kỹ thuật, lối chấp bút, và cách thể hiện cảm xúc của họ.
Khám Phá Cảm Hứng Cá Nhân
Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm cảm hứng từ những trải nghiệm, hoài bão, và cảm xúc cá nhân của mình. Hãy suy ngẫm về những chuyến du lịch tuyệt vời, những khoảnh khắc thân thiết với thiên nhiên, hay những cảm xúc sâu sắc mà bạn muốn truyền tải qua tác phẩm của mình.
Chọn Chủ Đề Và Cấu Trúc Bố Cục Tranh
Chọn Chủ Đề Phù Hợp
Khi chọn chủ đề cho tác phẩm của mình, hãy cân nhắc những chủ đề quen thuộc như phong cảnh núi non, sông hồ, rừng cây, hay thành phố. Hoặc bạn cũng có thể chọn những chủ đề độc đáo và ít được biết đến hơn, như phong cảnh sông ngòi, ruộng bậc thang, hay các ngôi làng cổ kính.
Áp Dụng Quy Tắc Bố Cục Tranh Phong Cảnh (TT)
Để tạo nên những bức tranh phong cảnh ấn tượng, bạn cần nắm vững các quy tắc bố cục tranh phong cảnh (TT). Những quy tắc này bao gồm:
- Tỷ lệ và cân bằng: Hãy sắp xếp các yếu tố trong tranh một cách cân đối, tạo nên sự hài hòa và hấp dẫn cho người xem.
- Đường dẫn mắt: Sử dụng các yếu tố như đường nét, ánh sáng, và màu sắc để hướng sự chú ý của người xem đến các điểm nhấn chính trong tranh.
- Sâu – Cạn: Tạo chiều sâu bằng cách sử dụng các kỹ thuật như tỷ lệ, phối cảnh, và góc nhìn.
- Điểm nhấn: Xác định và làm nổi bật các điểm nhấn chính trong tranh để thu hút sự chú ý của người xem.
Các Kỹ Thuật Vẽ Tranh Phong Cảnh Chuyên Nghiệp
Kỹ Thuật Vẽ Phối Cảnh
Một trong những kỹ thuật quan trọng nhất trong vẽ tranh phong cảnh là tạo ra các phối cảnh sâu – cạn. Hãy sử dụng các yếu tố như khoảng cách, tỷ lệ, và màu sắc để tạo chiều sâu và tăng độ chân thực cho tác phẩm của bạn.
Kỹ Thuật Vẽ Bầu Trời và Ánh Sáng
Ánh sáng và bầu trời là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến không khí và cảm xúc của tranh phong cảnh. Hãy nghiên cứu cách sử dụng các kỹ thuật vẽ như chia tầng, sử dụng màu sắc, và tạo hiệu ứng ánh sáng để tạo nên bầu trời và ánh sáng ấn tượng.
Kỹ Thuật Vẽ Cây Cối và Thực Vật
Các yếu tố như cây cối, thực vật, và hoa lá cũng rất quan trọng trong tranh phong cảnh. Hãy học cách vẽ các chi tiết này một cách chân thực và sáng tạo, sử dụng các kỹ thuật như vẽ lá, vẽ cành, và tạo hiệu ứng cây xanh.
Kỹ Thuật Vẽ Nước
Nếu bạn muốn vẽ các phong cảnh có mặt nước như sông, hồ, hay biển, hãy nắm vững các kỹ thuật vẽ nước như tạo hiệu ứng sóng, phản chiếu, và sự chuyển động của nước.
Tổng Kết và Lời Khuyên
Qua bài viết này, bạn đã được tìm hiểu về cách sáng tạo và sáng tác tranh phong cảnh tuyệt đẹp. Từ việc tìm cảm hứng, chọn chủ đề, áp dụng quy tắc bố cục, đến các kỹ thuật vẽ chuyên nghiệp, bạn đã có những công cụ cần thiết để bắt đầu cuộc hành trình sáng tác tranh phong cảnh của riêng mình.
Hãy luôn giữ tinh thần sáng tạo và khám phá. Thực hành liên tục, học hỏi từ những nghệ sĩ giỏi, và không ngừng thử nghiệm các ý tưởng mới. Với sự tập trung, kiên trì, và đam mê, bạn chắc chắn sẽ tạo nên những tác phẩm tranh phong cảnh tuyệt vời!
FAQ
- Làm thế nào để tìm cảm hứng cho tác phẩm tranh phong cảnh của tôi?
- Những quy tắc bố cục tranh phong cảnh (TT) cơ bản là gì?
- Những kỹ thuật vẽ chuyên nghiệp nào có thể giúp tôi vẽ tranh phong cảnh tốt hơn?
- Tôi nên chọn chủ đề tranh phong cảnh như thế nào?
- Có những lời khuyên nào dành cho những người mới bắt đầu sáng tác tranh phong cảnh?
Kết Luận
Nghệ thuật sáng tác tranh phong cảnh là một hành trình đầy thách thức nhưng cũng vô cùng thú vị. Với sự khám phá, thực hành, và cố gắng không ngừng, bạn sẽ dần nâng cao kỹ năng và tạo nên những tác phẩm tranh phong cảnh tuyệt vời. Hãy bắt đầu cuộc hành trình sáng tác của riêng bạn ngay hôm nay!